روانکاوی و هنر

  در سینمای پیش از انقلاب ناصر تقوایی با مفهومی روبرو می‌شویم که به‌خوبی در دو فیلم آرامش در حضور دیگران (تا پایان مقاله این فیلم را با عنوان کوتاه شده آرامش... می‌نویسیم) و نفرین تعریف و بسط داده شده است: پدر اخته شده. در این پدر اخته شده همان ویژگی‌ها و مشخصه‌هایی را می‌بینیم که رژیم پیشین خود را با آن‌ها تعریف می‌کرده است؛ یک قدرت صنعتی_نظامی و یک طبقه متوسط تحصیل‌کرده با آداب بورژوایی. در ا

پرسونا (Persona) به معنی «قاب» و «ماسک» نقابی است که بازیگران یونان باستان هنگام اجرای نمایش بر چهره می‌زدند. پرسونا، تلویحاً به وجه تمایز هر بازیگر از دیگر بازیگران اشاره داشته است. لذا مفهوم شخصیت (Personality) نیز که از ریشۀ لاتین پرسونا گرفته شده است به خصوصیات و ویژگی‌هایی اعم از اندیشه، احساسات، ادراک و طرز فکر اطلاق می‌شود که معرف نحوۀ حضور فرد در محیط بیرونی و اجتماع است. ادامه مطلب: صف

از مؤلفه‌های سینمای دوشان ماکاویف (Dušan Makavejev) علاوه بر مؤلفه‌ی اصلی موج سیاه سینمای یوگسلاوی (اخذ هویت از سمپتوم به­ جای اخذ هویت از سامان نمادین) تأکید بر آزادسازی انرژی جنسی است که در خود صحنه­‌های مقاربتی و جنسی بی­پرده­‌ای دارد که افراد با گذر کردن و نادیده گرفتن عمدی موانع بازدارنده اجتماعی با یکدیگر مقاربت می­‌کنند و دوربین در نماهای بسته آلت­‌های مردانه و زنانه را به تصویر می­‌کشد.

شخصیت استاکر «منطقه» را مکانی توصیف می‌کند که نهان‌ترین امیال، ترس‌ها و آرزوهای افراد در آن برآورده می‌شود اما در جایی دیگر هم می‌گوید که: «مردم زیاد دوست ندارن از درونیات‌شون بگن...». با کنار هم قرار دادن این دو جمله و بسط آن‌ها به وضعیت متناقضی می-رسیم که علت تردید و درگیرهای لفظی سه شخصیت در آستانه‌ی «اتاق» است. ادامه مطلب: مقاومت به مثابه‌ی ویرانی؛ نقدی بر فیلم استاکر اضافه کردن دیدگاه جدی

فیلم زندگی دوگانه ورونیکا بر محور ژویی‌سانس/ کِیف زنانه می‌چرخد. کیفی که همواره از سامان/ اجتماع نمادین فراتر می‌رود و هیچ‌گاه نمی‌توان آن را در قالب کلمات و نمادها بیان کرد. سامان نمادین مبتنی بر (مسیحیت، کمونیسم، لیبرالیسم، نازیسم و...) چارچوبی است که می‌خواهد همه‌چیز را تحت یک عاملیت (خیرخواهی خداوند، ضرورت تاریخی، دست نامریی بازار، توطئه‌ی یهودی و...) دربیاورد. ژویی‌سانس زنانه اما موضوعی است

  در فیلم فریادها و نجواها (اینگمار برگمان/1972/سوئد) اگنس به علت بیماری آخرین روزهای عمر خود را سپری می‌کند و ماریا و کارین خواهران او به‌همراه آنا پیشخدمت قدیمی‌شان وظیفه‌ی پرستاری از او را برعهده دارند؛ اما فیلم در طول روایت خود از یک نگاه مرکزگرا و ارتدکسیِ هالیوودی که بر یک شخصیت و یک صناعت دوربین متمرکز باشد دوری جسته و به صورت اپیزودیک همه‌ی شخصیت‌ها و روابط و مناسبات میان آن‌ها را واکاو