سوت ممتد در کما! / نگاهی به فیلم «پرسه در مه» ساخته بهرام توکلی

سجاد محمدی

 

برخی سینماگران هنگام انتخاب فیلم‌نامه چنان داستان ساده و عادی را انتخاب می‌کنند که انتظار تبدیل آن به یک اثر قابل تامل چیزی فراتر از یک معجزه می‌طلبد. اما نکته مهم آن است که در پس داستان یک خطی،  ساده، پیش پا افتاده و معمولی روایتی جذاب به ما ارائه می‌دهد. در این گونه داستان‌ها روانشناسی شخصیت‌ها، ورود به افکار پنهان آن‌ها و آشنایی با پیچیدگی کاراکترها حائز اهمیت می‌شود. بهرام توکلی و فیلم او، از این جنس سینماگران و داستان‌ها هستند هرچند داستان فیلم او دارای موضوعی نو و متفاوت است که برای تماشاگر سینمای ایران تکراری نیست.

 

پرسه در مه داستان زندگی یک موزیسین جوان است که دچار مشکلات روحی و روانی گشته و این مشکلات بر زندگی اجتماعی ، هنری و شخصی او تاثیر می‌گذارد. توکلی که فیلمسازی را در سی سالگی با فیلم تحسین شده پا برهنه در بهشت آغاز کرد برای روایت این داستان غیر متعارف ساختاری غیر خطی با فرم روایی جدید را انتخاب کرده که دائما در حال رفت و آمد میان گذشته ، حال و آینده می باشد.

 

توکلی بیشترین تلاش را برای نشان دادن پریشانی و سرگردانی موزیسین جوان و تاثیر این پریشان حالی بر روابط انسانی و اجتماعی او و کنش و واکنش میان او و همسرش کرده است. کارگردان سعی کرده چند حس متفاوت از جمله تنهایی، ترس، پریشانی و دلمشغولی را همزمان به بیننده انتقال دهد.

 

پرسه در مه با تک‌گویی موزیسین جوان فیلم که در حالت کما به سر می‌برد آغاز می‌شود و در تمام طول فیلم این مونولوگ‌ها از طرف شخصیت به کما رفته ادامه می‌یابد. فیلم‌ساز تلاش کرده با این نوع روایت و استفاده از تک‌گویی شخصیت اصلی داستان، تصویری تازه برای مخاطب بسازد.

 

پایان بندی اثر، کار قابل ستایش بهرام توکلی را تکمیل می‌کند و به تماشاگر اجازه تامل بیشتر در باب فیلم را می‌دهد و او را درگیر با فیلم از سالن بیرون می‌برد.

 

دوربین حمید خضوعی ابیانه به بهترین شکل به کارگردان برای نشان دادن پریشانی و آشفته حالی شخصیت اصلی داستان و زندگی او کمک کرده و تصاویری شایسته تحسین خلق کرده است.

پرسه در مه بخشی از موفقیت خود را مدیون بازیگرانش است. لیلا حاتمی بسان دیگر کارهای درخشان کارنامه‌اش پخته، دلنشین و باورپذیر نشان می دهد. اما شهاب حسینی که در 2-3 سال اخیر در انتخاب نقش‌هایش دقت و سخت گیری بیشتری انجام می دهد، با فاصله گرفتن از کلیشه معمولش بهترین نقش آفرینی کارنامه کاری خود را ایفا می کند.

 

پرسه در مه فیلمی شایسته تحسین از کارگردانی جوان است که ظهور یک فیلمساز حرفه‌ای و جسور برای سینمای ایران را به مشام می‌رساند. فیلم مذکور نشان می‌دهد توکلی نسبت به فیلم قبلی خود رشدی غیر قابل انکار داشته و ذوق و سلیقه بصری خود را بالاتر برده است. پرسه در مه نشان می‌دهد بهرام توکلی کارگردان چند قدم از بهرام توکلی فیلم‌نامه نویس جلوتر است.