نگاهی به فیلم هاراکيري - سپوکو
- توضیحات
- نوشته شده توسط راضیه مهدی زاده
- دسته: یادداشت سینمای سایر کشورها
- منتشر شده در 1392-07-22 00:24
هاراکيري طريقت مردن است، اما اين بار شکستن سنت‌ها و ساختار سامورايي و پشت پا زدن به سنت‌هاي بوشيدو است. "بوشيدو" طريقت جنگ آوران سامورايي است و مهم‌ترين ويژگي‌هايش روح زرمي، چيره دستي در کاربرد سلاح، حس نيرومند افتخار و سرسپردگي و فدا کردن جان خود در راه آداب و آيين سامورايي است.
هاراکيري نيز آيين مرگ تن به طريق شکم دري است که به عنوان تجلي مردانگي محسوب مي‌شود و به نوعي نماد فناي فرد در بوشيدو محسوب مي‌شود -مرگ در زندگي در والاترين درجه‌اش- سامورايي‌ها براي اثبات وفاداري خود به اربابان‌شان به همراه آن‌ها راهي مرگ مي‌شوند و از خودگذشتگي و فداکاري‌شان را با انجام دادن هاراکيري نشان مي‌دهند.
موتومو چيچوا يکي از رونين‌ها بود (سامورايي که در خدمت اربابي بوده و با پايان جنگ ديگر اربابي ندارد و در نتيجه شغلي هم ندارد.) او سامورايي است در معناي مدرن شده‌اش.. او در ستايش زندگي و در راه همسر و فرزند کوچکش که در تب مي‌سوزد، هاراکيري را انجام مي‌دهد و بدين ترتيب وفاداري‌اش را به زندگي و جريان حيات ثابت مي‌کند.
اين بار سرسپردگي به زندگي است.. به بهار... به همسر. به فرزند کوچکي که از فقر و گرسنگي بيمار شده است.
موتومه براي گذران زندگي و به دست آوردن اندکي پول خواستار انجام هاراکيري در يکي از قصرهاي معروف مي‌شود، اما اربابان قصر نه تنها به او پولي نمي‌دهند؛ بلکه او را مجبور مي‌کنند با شمشير بامبويي(گياهي)اش مراسم هاراکيري را انجام دهد.
شکمش پاره نمي‌شود.. زندگي به او محتاج است و انتظار آمدن او را مي‌کشد. اين بار آراي کنفوسيوس در ستايش مرگ و وفاداري رنگ مي‌بازد و زندگي شأن والايي مي‌يابد؛ همان‌گونه که کنفوسيوس اشاره مي‌کند بي‌تفاوتي نسيت به انجام وظيفه کسي را بزرگ نمي‌کند. مرگ در او اثر نمي‌کند. زيرا سنت‌ها پوسيده‌اند و هاراکيري، اين بار دريدن مرگ است براي ادامه دادن.
فيلم با روايتي کلاسيک و داراي نقطه عطف و مفاصل فيلم نامه‌اي پيش مي‌رود و در نهايت گره گشايي در فيلم با انتقام پدرزن "موتومو" رخ مي‌دهد اما نکته‌ي مهم فيلم، سامورايي مدرن شده‌اي است که اصالت را به انسان مي‌دهد و "بوشيدو"وسنت هاي جنگ آوري و وفاداري را بازتعريفي نو مي‌کند.
سنت، ديگر شأن و والايي خود را در چيره‌دستي و جنگ‌آور بودن و سيستم ارباب و جنگجو نشان نمي‌دهد؛ بلکه انتخاب ميان ادامه دادن زندگي و تنهايي مردي است که بايد مردانگي‌اش (شمشير سامورايي‌اش) را حراج کند.
سامورايي به ديدار مرگ مي‌رود، اما با شمشيري گياهي... که اين خود نيشخندي است بر سنت‌هاي گذشته و اربابان و حاکمان اين نظام.نمادها و سنت‌ها در برابر خانواده رنگ مي‌بازد و به اين جمله تن مي‌دهد "حتي يک سامورايي مشهور هم فقط يک انسان عادي است."
"شرافت سامورايي‌ها فقط يک ظاهرسازي است."
هاراکيري مرز ميان زندگي و مرگ است. ترسي در آن نيست، زيرا اعتقادي راسخ پشت آن نهفته است و صرفا يک انتخاب است. اين فيلم ساخته‌ي ماساکي کوباياشي محصول سال 1962 است.
منبع استفاده شده:
دانش‌نامه دين: آگادا، بوشيدو، پنج کاف (1379) هفت آسمان، شماره7
