هر آنچه باید در مورد ونیز 2015 بدانید

 

هفتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز در ماه سپتامبر کارش را آغاز می‌کند. در بخش مسابقه قدیمی‌ترین جشنواره فیلم جهان ۲۱ فیلم با هم بر سر به دست آوردن شیر طلایی ونیز رقابت می‌کنند. در بخش افق‌های این جشنواره که به استعدادهای نوظهور اختصاص دارد، فیلم «چهارشنبه، ۱۹ ازدیبهشت» ساخته وحید جلیلوند سینمای ایران را نمایندگی می‌کند. «چهارشنبه، ۱۹ ازدیبهشت» تنها فیلمی‌ست از ایران که در ونیز شرکت دارد.

 

 

داوران ونیز: تحسین‌شدگان سینمای جهان در سال‌های اخیر

 

آلفونسو کوارون، کارگردان سر‌شناس مکزیکی که فیلم «جاذبه» او نخستین بار در ونیز به نمایش درآمد و سپس جایزه اسکار را به دست آورد، ریاست هیأت داوران هفتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز را به عهده دارد.

 

سال گذشته آلخاندرو گونزالز اینیاریتو از مکزیک با فیلم «مرد پرنده» جشنواره فیلم ونیز را افتتاح کرد و سپس در سال جاری چهار جایزه اسکار را به دست آورد.

 

نوری بیلگه جیلان، سینماگر سر‌شناس ترک که فیلم «خواب زمستانی» او در سال ۲۰۱۴ به عنوان بهترین فیلم جشنواره کن شناخته شد، و همچنین سینماگر لهستانی، پاول پاولیکوفسکی که فیلم «ایدا»ی او به عنوان بهترین فیلم اروپا در سال ۲۰۱۴ شناخته شد، در کنار آلفونسو کوارون در هیأت داوران ونیز حضور دارد.

 

هو هیسائو هسین، کارگردان تایوانی که در سال ۱۹۸۹ به خاطر فیلم «شهر اندوه‌زده» شیر طلایی ونیز را به دست آورد، جزو هیأت داوران هفتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز است. فیلم‌های او در کانون درگیری بین شهر و روستا اتفاق می‌افتد و روایتگر از خودبیگانگی انسان در شهر است. هو با فیلم استاد عروسک‌گردان (۱۹۹۳)، که در یک مکان واقعی در حومه شهر فوجان فیلمبرداری شده، زندگینامه‌ای ۱۴۲ دقیقه‌ای از عروسک‌گردان قدیمی، لی‌تی‌ین – لو را ارائه داد و جایزه ویژه داوران جشنواره کن را به دست آورد.

 

لین رمزی، کارگردان اسکاتلندی که در سال ۲۰۱۱ با درام «باید درباره کوین حرف بزنیم» (بر اساس رمانی از لیونل شرویر) توجه منتقدان را جلب کرد و همچنین الیزابت بنکس، بازیگر سرشناس سینمای آمریکایی (بازی‌های گرسنگی) جزو هیأت داوران ونیز اند.

 

سلطه بازار بر سینمای جهان

 

هفتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز ۲ سپتامبر با فیلم سه بعدی «اورست» ساخته بالتازار کورماکور (کارگردان ایسلندی) و با بازی جیسون کلارک و جیک جیلنهال گشایش پیدا می‌کند. این فیلم درباره کوهنوردانی‌ است که در سال ۱۹۹۶ تلاش کردند قله اورست را فتح کنند، اما در طوفانی که درگرفت، جانشان را از دست دادند.

 

آلبرتو باربارا در مقاله‌ای که در سایت جشنواره فیلم ونیز انتشار داده، می‌گوید هدف هفتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز این است که جغرافیای سینمای جهان با مرزهای سیال‌اش را درک کند و تصویری از سینمای جهان در سال ۲۰۱۵ به دست دهد.

 

هنگامی که باربارا مدیریت جشنواره فیلم ونیز را به عهده گرفت، در نخستین گام تلاش کرد این جشنواره را موضوعی کند، اما در این راه توفیق چندانی به دست نیاورد. برای مثال در هفتادمین جشنواره فیلم ونیز «بحران اجتماعی در جهان» مهم‌ترین موضوع این جشنواره بود و فیلم‌های مستند هم در بخش اصلی با فیلم‌های داستانی رقابت می‌کردند. اما در سال ۲۰۱۵ جشنواره فیلم ونیز هم مانند جشنواره فیلم کن و فیلم بلین تلاش کرده است سینمای تجاری و سینمای مؤلف را با هم بیامیزد و ترکیب مردم‌پسندی از سینمای جهان ارائه دهد. باربارا در مقاله‌اش تلویحاً به سلطه بازار بر سینمای جهان و رقابت تنگاتنگ تهیه‌کنندگان برای تولید فیلم‌های سودآور نیز اشاره می‌کند.

 

جشنواره فیلم ونیز و جشنواره فیلم تورنتو که به لحاظ بازاریابی و تجاری اهمیت دارد، هر دو در ماه سپتامبر برگزار می‌شوند و به طور سنتی با هم در تعامل و ارتباط قرار دارند.

 

«دختر دانمارکی» ساخته تام هوپر ابتدا در ونیز و سپس در تورنتو به نمایش درمی‌آید. «هیولاهای بی‌سرزمین» درامی درباره کودکانی که در جنگ‌های داخلی آموزش نظامی می‌بینند، هم در ونیز و هم در تورنتو نمایش داده می‌شود.

 

سال گذشته سینمای ایران حضور پررنگ‌تری در جشنواره فیلم ونیز داشت: از ایران، فیلم اجتماعی «قصه‌ها»، ساخته رخشان بنی‌اعتماد، مستند «آرتور پن» ساخته امیر نادری، «۹۹ خانه» ساخته رامین بَحرانی  و «کلماتی با خدایان» ساخته بهمن قبادی در ونیز ۷۱ به نمایش درآمدند. از میان این فیلم‌ها «قصه‌ها» کاملاً ناباورانه شیر نقره‌ای بهترین فیلمنامه را به دست آورد.

 

به گفته محمد اطبایی، پخش‌کننده فیلم‌های ایرانی، امسال نزدیک به ۵۰ فیلم سینمایی از ایران به جشنواره فیلم ونیز ارائه شد و سرانجام از میان این فیلم‌ها فقط فیلم «چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت» ساخته وحید جلیلوند به بخش «افق‌ها»‌ی ونیز راه پیدا کرد. جاناتان دمی، سینماگر معروف آمریکایی، ریاست هیئت داوران این بخش را به عهده دارد.